Από τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν αναλάβαμε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, εργαστήκαμε συστηματικά με στόχο την ανανέωση της φιλοσοφίας, του περιεχομένου και της εικόνας του μεγαλύτερου πολιτιστικού οργανισμού της χώρας. Με γνώμονα την υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα, την εξωστρέφεια, την πολυφωνία, την τόλμη, τη συμπερίληψη, τη χρηστή οικονομική διαχείριση και την αναβάθμιση των υποδομών μας, και παρά τις αντιξοότητες –ιδιαιτέρως κατά τα δύο πρώτα χρόνια της πρώτης θητείας μας (2020-2021), εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19–, χάρη στον μόχθο και τη φροντίδα όλης της ομάδας μας, παραδίδουμε σήμερα ένα ανανεωμένο, εύρωστο και πολύπλευρο Φεστιβάλ.
Ένα Φεστιβάλ εξωστρεφές, χάρη στις μεγάλες διεθνείς συμπαραγωγές και τις παγκόσμιες πρεμιέρες μας, σε συνεργασία με κορυφαίους καλλιτεχνικούς οργανισμούς. Η αναζωογόνηση της φυσιογνωμίας μας μάς τοποθέτησε στον πανευρωπαϊκό αλλά και τον παγκόσμιο χάρτη του πολιτισμού σε ακόμα πιο ισχυρή θέση.
Ένα Φεστιβάλ άξιο πρεσβευτή της Ελλάδας στο εξωτερικό. Χάρη στη δημιουργία της πλατφόρμας grape –Greek Agora of Performance–, που φέτος πραγματοποιείται για τρίτη χρονιά, δώσαμε την ευκαιρία σε δημιουργούς του Θεάτρου και του Χορού να παρουσιάσουν τα έργα τους σε κορυφαία θέατρα και φεστιβάλ 40 πόλεων του εξωτερικού. Μια πρωτοβουλία που ήρθε να καλύψει ένα κενό δεκαετιών και συστηματοποιεί τον διάλογο των Ελλήνων καλλιτεχνών με τη διεθνή κοινότητα.
Ένα Φεστιβάλ διευρυμένο, με νέους προσανατολισμούς και ιδιαίτερη έμφαση στην προβολή νέων καλλιτεχνικών ρευμάτων, τα οποία προσέλκυσαν νέο κοινό. Με σταθερά αυξανόμενο αριθμό θεατών, φθάσαμε να ξεπεράσουμε τους 250 χιλιάδες θεατές κατ’ έτος. Προς αυτή την κατεύθυνση εξάλλου κινήθηκε και η στρατηγική μας για τη ριζική ανανέωση του προφίλ του Φεστιβάλ. Όχι μόνο μέσα από τον σχεδιασμό και τη δημιουργία νέας εταιρικής ταυτότητας, αλλά και μέσα από την ενίσχυση της οπτικής επικοινωνίας, σε συνεργασία με κορυφαία δημιουργικά γραφεία. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις νέες τεχνολογίες, στον εμπλουτισμό και τον ανασχεδιασμό των εκδόσεων και των ειδών πωλητηρίου, στην υπαίθρια προβολή αλλά και στην ανάπτυξη των σχέσεών μας με παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας.
Ένα Φεστιβάλ τολμηρό – με στοχευμένη πρόταση όσον αφορά την κληρονομιά του Αρχαίου Δράματος, χωρίς στεγανά και χωρίς φόβο. Το εξαετές μας πλάνο αρθρώθηκε στο τρίπτυχο Νέες δραματουργίες – Διεθνείς σκηνοθέτες – Έρευνα και κατάφερε να πυροδοτήσει ουσιαστικές συζητήσεις μέσα στην κοινωνία για την αντιμετώπιση του Αρχαίου Δράματος σήμερα, αλλά και να φέρει στα θέατρά μας ένα κοινό πολυπληθές, ποικίλο, όλων των ηλικιών και διαφορετικών καταβολών. Ακόμα και η έντονη κριτική που ορισμένες φορές διατυπώθηκε είναι για εμάς ένδειξη της απήχησης του προγράμματός μας και συνέβαλε αναμφίβολα στην αναζωπύρωση του δημόσιου διαλόγου γύρω από το κρίσιμο αυτό θέμα. Αποστολή μας ήταν η σύνδεση της κληρονομιάς του Αρχαίου Δράματος με τις σύγχρονες παραστατικές φόρμες και δραματουργικές αναζητήσεις, και όχι η μουσειακή αναπαράσταση μιας εικασίας για το ποια ήταν κάποτε η μορφή αυτών των έργων/παραστάσεων. Επιδιώξαμε να δημιουργήσουμε παραστάσεις που να αφορούν τον σύγχρονο θεατή και να εξελίσσουν την οπτική του – στον κόσμο και στην τέχνη.
Παραδίδουμε ένα Φεστιβάλ ολοζώντανο, ανοικτό στην κοινωνία, με παραστάσεις που έφεραν στην Ελλάδα για πρώτη φορά δεκάδες πρωτοποριακούς καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες και γέννησαν γεγονότα που άφησαν ξεχωριστό ίχνος. Επιπλέον, διατηρώντας την ανοικτή πρόσκληση για κατάθεση προτάσεων από καλλιτέχνες, στηρίξαμε την εγχώρια παραγωγή ακόμα και μέσα στην πανδημία, δώσαμε φωνή σε πρωτοεμφανιζόμενους δημιουργούς, ανοίξαμε τις πόρτες μας σε διαφορετικές αισθητικές τάσεις και φωνές, προσφέραμε πληθώρα δωρεάν δράσεων στο κοινό, ενώ διατηρήσαμε χαμηλά το αντίτιμο των εισιτηρίων μας, παρά την αλματώδη αύξηση στα κόστη παραγωγής και μετάκλησης παραστάσεων.
Ένα Φεστιβάλ με πολύ σημαντικές τομές ως προς το διοικητικό του σκέλος, δεδομένου ότι μετατράπηκε η νομική μορφή του σε ΝΠΙΔ, έτσι ώστε να είναι συμβατή με τους σκοπούς και τη λειτουργία του. Για πρώτη φορά θεσπίστηκε Οργανόγραμμα και Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας, ενώ παράλληλα δρομολογήθηκε η στελέχωση του οργανισμού με τακτικό προσωπικό μέσω ΑΣΕΠ. Ταυτόχρονα, διαρκής υπήρξε η μέριμνα για την εκ βάθρων ανανέωση των υποδομών μας, με τη διαμόρφωση νέων χώρων, την απόκτηση μόνιμου τεχνικού εξοπλισμού, τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό αλλά και την ψηφιακή οργάνωση του αρχείου μας.
Ένα Φεστιβάλ με ισχυρούς συμμάχους – με δωρεές και χορηγίες που επιτρέπουν μια ακόμα πιο πλουραλιστική κατάρτιση του προγράμματος. Για πρώτη φορά συσπειρώθηκε γύρω από το Φεστιβάλ τόσο μεγάλη ομάδα υποστηρικτών, με αποτέλεσμα την εντυπωσιακή αύξηση στα έσοδά μας. Το 2019 το ποσόν από χορηγίες ανερχόταν σε 147.000 ευρώ. Για το έτος 2025, με τις προσπάθειες Διοίκησης και Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, το έσοδο από χορηγίες και δωρεές ανέρχεται σε 3.250.000 ευρώ. Να σημειωθεί, εξάλλου, ότι από την πορεία του οικονομικού απολογισμού για το έτος 2025, διαδικασία η οποία είναι ακόμα σε εξέλιξη, διαφαίνεται ξεκάθαρα ότι όχι μόνο βρισκόμαστε εντός των εγκεκριμένων δημοσιονομικών στόχων, αλλά επιπλέον καταγράφεται πλεόνασμα, το οποίο αφήνει σημαντικό διαθέσιμο για την επόμενη μέρα του Οργανισμού.
Πιστέψαμε σε ένα Φεστιβάλ που τιμά το παρελθόν του και γιορτάζει το μέλλον του. Ειδικά φέτος, χρονιά επετειακή, σχεδιάσαμε και παρουσιάσαμε στην Επίδαυρο τέσσερα ξεχωριστά γεγονότα παγκόσμιας ακτινοβολίας, δημιουργήσαμε μια ταινία βασισμένη στη σοφόκλεια Ηλέκτρα, από επτά σκηνοθέτες που συμβολίζουν τις επτά δεκαετίες της διαδρομής μας, εκδώσαμε έναν μεγάλο επετειακό τόμο με εικόνες από την εβδομηντάχρονη ιστορία μας, βάλαμε τα θεμέλια για την εγκατάσταση ενός Pavilion στην Επίδαυρο, που θα καλύπτει ανάγκες ετών για τον οργανισμό μας, και στρέψαμε το βλέμμα στους ανθρώπους του Φεστιβάλ μέσα από την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ φτιαγμένου από μαρτυρίες τους.
Κάθε νέα Καλλιτεχνική Διεύθυνση σμιλεύει τη δική της αποστολή. Με γνώση της ιστορικής συνέχειας του Φεστιβάλ, επιχειρεί να καταθέσει τη δική της πρόταση και να αφήσει μια παρακαταθήκη για την επόμενη φάση του οργανισμού. Κατά τη δική μας εξαετία επιδιώξαμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα πολυφωνικό, σύγχρονο και τολμηρό, με καλλιτέχνες από όλα τα μέρη του κόσμου· καλλιτέχνες που κατά τη γνώμη μας είχαν να κομίσουν μια πρόταση ενδιαφέρουσα, που να συνομιλεί δημιουργικά με τις κατευθύνσεις του γενικότερου σχεδιασμού μας. Έγιναν όλα σωστά; Και
βέβαια όχι. Τα λάθη και οι παραλείψεις μας δεν ήταν, όμως, από πρόθεση να αδικήσουμε κανέναν.
Στον τόμο αυτόν θα βρείτε αναλυτικά το σκεπτικό μας αλλά και τις πρωτοβουλίες που αναλάβαμε για νέες δράσεις, πλατφόρμες, συνεργασίες και τρόπους λειτουργίας και οργάνωσης, που ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσουν γόνιμο έδαφος για ακόμα μεγαλύτερη εξέλιξη και ανάπτυξη του Φεστιβάλ. Οι έντεκα πυλώνες της στρατηγικής μας, που αναλύονται στη συνέχεια, δεν συνθέτουν μια εξαντλητική παράθεση της δραστηριότητας που αναπτύξαμε. (Tο πλήρες πρόγραμμα κάθε έτους μπορεί ο αναγνώστης να το βρει στο Παράρτημα 1.) Καταδεικνύουν, ωστόσο, τη φιλοσοφία και
τον τρόπο λειτουργίας μας, και προσφέρουν μια συνολικότερη θεώρηση των όσων επιχειρήσαμε.
Τα θετικά αποτελέσματα που παρουσιάζονται εδώ οφείλονται στην τεράστια προσπάθεια ολόκληρης της ομάδας εργαζομένων πάνω και πίσω από τη σκηνή, στις συντονισμένες ενέργειες της Διοίκησης, της Γενικής Διεύθυνσης και του Προέδρου μας προσωπικά, στη σημαντική στήριξη της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, στη συνδρομή των χορηγών και δωρητών μας, στην ουσιαστική κατάθεση των καλλιτεχνικών ομάδων, στο ενδιαφέρον του Τύπου και του κοινού, που στήριξαν με ενθουσιώδη τρόπο το έργο μας. Τέλος, θα ήθελα να κάνω μια ειδική αναφορά στις πιο κοντινές μου συνεργάτιδες, καθώς και στους καλλιτεχνικούς συμβούλους, για την υπομονή και την τόσο δημιουργική μας συμπόρευση. Τους ευχαριστώ όλους και όλες από καρδιάς για έξι συναρπαστικά, αξέχαστα χρόνια.
Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνοθέτις
Καλλιτεχνική Διευθύντρια
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
2019 – 2025
