Ιφιγένεια / Βορά – Εγώ, μια δούλα
της Βίβιαν Στεργίου - του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη

Ιφιγένεια / Βορά της Βίβιαν Στεργίου

Σκηνοθεσία Αικατερίνη Παπαγεωργίου

Σκηνικά – Κουστούμια Μυρτώ Σταμπούλου

Μουσική Διαμαντής Αδαμαντίδης

Κίνηση Χρυσηίς Λιατζιβίρη

Σχεδιασμός φωτισμού Αλέκος Αναστασίου

Βοηθός σκηνοθέτη Αλέξανδρος Βάρθης

Σχεδιασμός 3D projection mapping Envitec

Φωτογραφίες Ελίνα Γιουνανλή

Εκτέλεση παραγωγής The Young Quill / Φάνης Μιλλεούνης

Ερμηνεύει η Ελίζα Σκολίδη

---

Εγώ, μια δούλα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη

Σκηνοθεσία Νίκος Χατζόπουλος

Σκηνικός χώρος – Κοστούμι Ιωάννα Τσάμη

Σχεδιασμός φωτισμού Αλέκος Αναστασίου

Ερμηνεύει η Φιλαρέτη Κομνηνού

Ηχητική διάδραση Jan Van Angelopoulos

Φωτογραφίες Ελπίδα Μουμουλίδου

Οργάνωση παραγωγής Κατερίνα Κούρτη

Εκτέλεση παραγωγής Apparat Athen / Νικόλας Χανακούλας

 

 

Ιφιγένεια / Βορά

Η Ιφιγένεια επισκέπτεται την Επίδαυρο για να «σπάσει τη σιωπή» της, προκειμένου να καταφέρει να αποδεσμευτεί απ’ όλους τους χρησμούς· τις άκαμπτες προτροπές, τις κοινωνικές προσταγές, τις βιωμένες προσβολές, τα παραβιασμένα σώματα, τους παγιωμένους φόβους, τα στερεότυπα και τις ηθικές επιβολές, που βασανίζουν διαχρονικά τις θηλυκότητες αυτού του κόσμου.

Σ΄ ένα σύστημα καταπιέσεων, που δημιουργεί αναγκαστικά ανθρώπους-αντικείμενα, αναζητά τον τρόπο να διαχειριστεί ένα προσωπικό και συλλογικό τραύμα. Αφήνει πίσω της το στάδιο της οργής και διεκδικεί το δικαίωμά της στο πένθος. Πενθεί για όλες εκείνες τις στιγμές που φοβήθηκε, που στερήθηκε, που υποτιμήθηκε, που σώπασε, που ντράπηκε ή απλώς σάστισε, που αναρωτήθηκε αν δεν ήταν μόνη της τι άλλο θα μπορούσε να είχε συμβεί. Θέλει να ξεριζώσει από μέσα της το βίωμα και να ξεπλύνει από πάνω της το στίγμα του, να απενοχοποιήσει τον θυμό και τον πόνο που νιώθει, γιατί δεν είναι ένδειξη αδυναμίας.

Τελικά πόσες ακόμα Ιφιγένειες θα θυσιαστούν στον βωμό της ματαιοδοξίας; Πώς θα αρχίσουν να ονειρεύονται άφοβα κι ανερυθρίαστα; Πώς θα πιστέψουνε βαθιά μέσα τους ότι η αγάπη δεν πονάει, δεν τραμπουκίζει, δεν εκφοβίζει και δεν υποτιμάει; Πώς θα αποσυνδεθεί επιτέλους το αίσθημα του φόβου και της ενοχής από τη θηλυκή τους υπόσταση;

Βίβιαν Στεργίου

---

Εγώ, μια δούλα

Το πρόσωπο της Εκάβης αχνολάμπει μες στο συλλογικό μας ασυνείδητο σαν το ιερό σύμβολο του ανθρώπινου πόνου. Πόνος προερχόμενος από την αγριότητα του πολέμου, στο πέρασμα του οποίου συνθλίβονται ψυχές, ξεριζώνονται λαοί, σβήνονται χώρες απ’ τον χάρτη. Η Εκάβη, βάναυσα χτυπημένη από τη μοίρα, έχει χάσει όχι μόνο την βασιλεία, την ελευθερία και τον σύζυγό της, αλλά και όλα της σχεδόν τα πολλά (μπορεί και πενήντα) παιδιά. Είναι τόσο δυνατή η εικόνα της χαροκαμένης, σεβάσμιας και εξαϋλωμένης γέρικης μορφής της που επισκιάζει κάθε άλλη πτυχή της προσωπικότητάς της όπως και κάθε σκέψη ή πράξη της. Ακόμα κι αν αυτή η πράξη είναι εξόχως φρικιαστική και αποτρόπαιη. Και ο σχεδιασμός θανάτωσης δύο αθώων μικρών παιδιών για αντίποινα, λογίζεται αναμφίβολα ως μια εξόχως αποτρόπαιη πράξη. Ναι, η Εκάβη παρέσυρε με δόλο στο προσφυγικό της αντίσκηνο τον άντρα που μισούσε σφόδρα, τον Πολυμήστορα, ζητώντας του μάλιστα να είναι παρόντα και τα δυο του αγόρια, τάχα για να τους αποκαλύψει τον τόπο ενός κρυμμένου, αμύθητου, θησαυρού του βασιλιά Πριάμου. Κι εκεί, μέσα στο αντίσκηνο εκστρατείας, με τη συνδρομή των άλλων εξόριστων γυναικών, πήρε την εκδίκησή της∙ τυφλώνοντας τον άντρα και σφάζοντας τα δυο του παιδιά. Αυτοδικία σε όλο της το μεγαλείο.

Κι αν εμείς κάνουμε τα στραβά μάτια για αυτή τη μικρή «λεπτομέρεια» του βίου και της πολιτείας της, ώστε να μην αμαυρωθεί στη συνείδησή μας το φωτοστέφανο της πονεμένης γερόντισσας, υπάρχει ωστόσο ένα πρόσωπο, μια πιστή δούλα, η πιο κοντινή της παρατρεχάμενη, που δε θα διστάσει να περάσει την κυρά της γενεές δεκατέσσερις και να βγάλει στη φόρα κάθε αντιπαθητικό στοιχείο του χαρακτήρα της. Παίρνει το λόγο και γίνεται, για μια και μοναδική φορά, πρωταγωνίστρια αυτή. Μπήγει το μαχαίρι στο κόκαλο και βγάζει σε κοινή θέα όλα τα άπλυτα της έκπτωτης βασίλισσας, με κυριότερο φυσικά το εκδικητικό της έγκλημα. Κριτικάρει, αποκαλύπτει, κατηγορεί.

Αντίλογος δεν υπάρχει, μιας και το έργο είναι μονόλογος. Η Εκάβη δεν έχει τη δυνατότητα να απαντήσει ή να υπερασπίσει τον εαυτό της. Το διόλου κολακευτικό πορτρέτο της, έτσι όπως το φιλοτεχνεί η Δούλα, ποιος ξέρει, ίσως και να την αδικεί. Αλλά μικρό το κακό. Τόσο η μία όσο κι η άλλη είναι πρόσωπα φανταστικά. Η μεν Εκάβη δημιούργημα της τέχνης αρχαίων ραψωδών και τραγικών ποιητών, μια καθαρά δηλαδή μυθολογική ηρωίδα, η δε Δούλα ένα σύγχρονο κατασκεύασμα με σκοπό την εμφάνισή της στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024, στο πλαίσιο του κύκλου Contemporary Ancients. Άρα, κάθε σπίλωση, κάθε συκοφαντία, κάθε στρεψοδικία –άπαξ και δεν θίγει τη μνήμη και την υπόληψη υπαρκτών προσώπων– είναι, κατά μία έννοια, συγχωρητέα...

Η αλήθεια, άλλωστε, έχει πολλά πρόσωπα και πολλές αναγνώσεις. Και το αίσθημα του δικαίου ομοίως. Ή μήπως όχι;

Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης