Εδώ έχει δράκους / Hic sunt Dracones
Μια μεγάλη λαϊκή παράσταση εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα, σε ξεχωριστά επεισόδια

Επεισόδιο πρώτο

1917: Η νίκη ήταν στα χέρια μας

Η Αριάν Μνουσκίν, από τις πιο αγαπημένες θεατρικές δημιουργούς του ελληνικού κοινού, δεν χρειάζεται συστάσεις. Το Θέατρο του Ήλιου ο διάσημος θίασος που ίδρυσε και συνεχίζει αδιάλειπτα από το 1964, από τους πλέον προβεβλημένους και ακτινοβόλους πυλώνες του σύγχρονου γαλλικού πολιτισμού, έχει επισκεφθεί αρκετές φορές το Φεστιβάλ με συλλογικές δημιουργίες - εποποιΐες που γνώρισαν πολύ μεγάλη επιτυχία: Το τελευταίο καραβανσαράι – Οδύσσειες (2006), Οι εφήμεροι (2007), Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας – Αυγές (2011) και Kanata, η μόνη παράσταση του θιάσου που η Μνουσκίν εμπιστεύτηκε στον Ρομπέρ Λεπάζ (2019).

Με πρότυπα πάντα ένα θέατρο «λαϊκό», όπως το διατύπωσε ο Βιλάρ, ένα θέατρο «πολιτικό», όπως το οραματίστηκε ο Μπρεχτ κι ένα θέατρο «γιορτινό» με τις καταβολές του στον Μάη του 1968, η Μνουσκίν πιστεύει πάνω απ’ όλα στην παιδευτική διάσταση της θεατρικής πράξης, τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και το ίδιο το Κοινό που επιζητά να καλλιεργεί, να διαπλάθει, να προβληματίζει. Το θέατρο, σύμφωνα με τη δική της Σχολή, καλείται να είναι σε εγρήγορση απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας· χρειάζεται να επανέλθει στο προσκήνιο του κοινωνικού διαλόγου κι αυτό δηλώνεται τόσο από τις θεματικές που επιλέγονται κάθε φορά, όσο και από τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας, εντός και εκτός σκηνής, που λειτουργεί σ’ ένα κοινοβιακό πρότυπο από τη δεκαετία του 1960. Ο Θίασος, η Κοινότητα έχει πρωτεύουσα σημασία: δεν υπάρχουν πρωταγωνιστές, πρωταγωνιστεί ο Χορός. Εξ ου και οι εμφανείς επιρροές της θεατρικής δουλειάς από το Αρχαίο Δράμα, την κομέντια ντελ άρτε και το θέατρο δρόμου αλλά και τις παραδόσεις των τελετουργικών θεάτρων της Ανατολής.

Παραστάσεις που αποθεώνουν τη θεατρικότητα σ’ ένα μοναδικό πολυπολιτισμικό ιδίωμα με εντελώς ετερόκλητες αισθητικές αναφορές στην όψη, τον χορό και τη μουσική, οι παραστάσεις του Θεάτρου του Ήλιου έχουν πάντα ως κεντρικούς άξονες τον Μύθο και την Ιστορία: αφηγούνται μια ιστορία που επιχειρεί να φωτίσει τη μεγάλη Ιστορία. Εκκινούν από το τοπικό και το ειδικό για να αφηγηθούν το παγκόσμιο, το οικουμενικό κι αυτό, αξιοποιώντας στο μέγιστο τα εκφραστικά εργαλεία που προσφέρει η σκηνή, τον αυτοσχεδιασμό, το θεατρικό παιχνίδι, τον ρυθμό, τις μάσκες και τα κοστούμια, τη χορικότητα.

Το ίδιο κάνουν οι Δράκοι, η τελευταία, επετειακή δημιουργία του Θεάτρου του Ήλιου, μια επική ιστορική τοιχογραφία με σημείο εκκίνησης τον πόλεμο στην Ουκρανία και η οποία ξετυλίγεται προς τα πίσω σε ξεχωριστά μέρη – εποχές. Εμείς θα παρακολουθήσουμε την πρώτη με τίτλο «Η νίκη ήταν στα χέρια μας». Η παράσταση με τη συμμετοχή σαράντα περίπου ηθοποιών, που έχουν ενεργή συμμετοχή σε όλα τα στάδια της θεατρικής δημιουργίας, σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την ίδρυση του Θιάσου και αποτελεί κορυφαίο γεγονός του ευρωπαϊκού θεάτρου. Ως τέτοιο έχει εμβληματική θέση στο επετειακό έτος των 70 χρόνων του Φεστιβάλ.

Μα ποιοι είναι αυτοί «Δράκοι»; Αν παρατηρήσει κανείς μεσαιωνικούς χάρτες αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν περιοχές χωρίς όνομα, άγνωστες ακόμα εκείνη την εποχή, ακατοίκητες ίσως όπως πιστευόταν και επικίνδυνες. Προκειμένου ν’ αποτραπεί το πέρασμα του διαβάτη, οι χάρτες προειδοποιούσαν «Hic sunt dracones» («Εδώ έχει δράκους»). Οι Δράκοι στο δυτικό φαντασιακό σηματοδοτούν μια «terra incognita» και για την Μνουσκίν, που αγαπά τις μεταφορές, στον σύγχρονο κόσμο, όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει αλλά είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι.

Πώς είναι δυνατόν μέσα στην ίδια την Ευρώπη στον 21ό αιώνα να επιχειρείται η εισβολή, η υποδούλωση και η καταστροφή μιας ανεξάρτητης χώρας; ρωτά. Αυτό είναι το ερώτημα που κινεί την παράσταση και στο οποίο η ίδια προσπαθεί να απαντήσει: «Ίσως μ’ αυτή την παράσταση, λέει η Μνουσκίν, φανταζόμαστε με πολλή αφέλεια ότι θα μπορούσαμε να ορθώσουμε ένα θεατρικό ανάχωμα ενάντια στους διάφορους δεσποτισμούς, ολοκληρωτισμούς και ιδεολογικούς δογματισμούς που μας απειλούν σήμερα σε πολλαπλά μέτωπα»... Με οδηγό μια επιλεγμένη «υποκειμενική», όπως σημειώνει, βιβλιογραφία σε συνεργασία πάντα με τη διακεκριμένη φιλόσοφο και φεμινίστρια Ελέν Σιξού, συνεργάτιδα του Ήλιου από τη δεκαετία του 1980, βυθίζεται, λοιπόν, σ’ αυτό το Α΄ μέρος στο έτος 1917 και επιχειρεί να παρουσιάσει θεατρικά «τη γέννηση ενός συστήματος που άλλαξε τον κόσμο». Ανασυστήνοντας τα γεγονότα όπως διαδέχονται το ένα το άλλο, μέσα από μια «επική ενσάρκωση» των πρωταγωνιστών ζητά να εντοπίσει την ρίζα της σημερινής εισβολής στην Ουκρανία και τους μηχανισμούς του ολοκληρωτισμού που οδήγησαν στο σήμερα.

Μια συλλογική δημιουργία του Θεάτρου του Ήλιου,
σε αρμονική συνεργασία με την Ελέν Σιξού

Σκηνοθεσία Αριάν Μνουσκίν